Прафілактыка дзіцячага траўматызму
У раннім дзяцінстве (1-3 гады) галоўным у развіцці дзіцяці з’яўляецца імкненне да самастойнага пазнання навакольнага рэчаіснасці. Асноўныя рухальныя навыкі ў дзяцей гэтага ўзросту (хада, лажанне, бег) знаходзяцца ў стадыі станаўлення. Пашкоджанні ў гэтым узросце абумоўлены недастатковым развіццём найпростых рухальных навыкаў, няўменнем зарыентавацца ў навакольным становішчы.
У дзяцей ва ўзросце 4-6 гадоў фармуюцца пачатковыя формы самасвядомасці, з’яўляецца імкненне да самастойнага задавальнення сваіх патрэбаў, да дзеянняў без дапамогі дарослых. Аднак, адсутнасць ведаў аб навакольным становішчы, уласнага вопыту з’яўляецца прычынай таго, што дзеці бяруцца выконваць дзеянні, якія яшчэ не асвоілі ў поўнай меры, якія для іх яшчэ занадта складаныя, што прыводзіць да атрымання імі траўмаў.
Большасць траўмаў дзеці атрымліваюць дома; многіх з іх можна пазбегнуць!
Асноўныя віды траўмаў, якія дзеці могуць атрымаць дома, і іх прычыны:
АПЁКІ
Апёк ад гарачай пліты, посуду, ежы, кіпеню, пара, праса, іншых электрапрыбораў і адкрытага агню;
- падзенне з ложка, вокны, стала і прыступак;
- удушша ад дробных прадметаў (манет, гузікаў, гаек і інш.);
- атручэнне бытавымі хімічнымі рэчывамі (інсектыцыдамі, мыйнымі вадкасцямі, Адбельвальнік і інш.);
- паражэнне электрычным токам ад няспраўных электрапрыбораў, аголеных правадоў, ад ўтыкання іголак, нажоў і іншых металічных прадметаў у разеткі і насценную праводку.
Апёкі, уключаючы апёкі парай, — найбольш распаўсюджаныя траўмы ў дзяцей. Моцныя апёкі пакідаюць шнары, а часам могуць прывесці да смяротнага зыходу.
Апёкаў можна пазбегнуць, калі: трымаць дзяцей далей ад гарачай пліты, ежы і праса;
- ўсталёўваць пліты досыць высока або адкручваць ручкі фаерак, каб дзеці не маглі да іх дастаць;
- трымаць дзяцей далей ад адкрытага агню, полымя свечкі, вогнішчаў, выбухаў петард;
- хаваць ад дзяцей лёгкаўзгаральныя вадкасці, такія, як бензін, газа, а таксама запалкі, свечкі, запальніцы, бенгальскія агні, петарды.
ПАДЗЕННЯ
Падзенне — распаўсюджаная прычына удараў, пераломаў костак і сур’ёзных траўмаў галавы. Іх можна прадухіліць, калі:
- ня дазваляць дзецям лазіць у небяспечных месцах;
- ўсталёўваць агароджы на прыступках, вокнах і балконах.
Разбітае шкло можа стаць прычынай парэзаў, страты крыві і заражэння. Шкляныя бутэлькі трэба трымаць далей ад дзяцей і немаўлят. Трэба вучыць маленькіх дзяцей не дакранацца да пабітаму шкле.
Нажы, лёзы і нажніцы неабходна трымаць у недаступных для дзяцей месцах. Старэйшых дзяцей трэба навучыць асцярожнаму абыходжанню з гэтымі прадметамі.
Можна пазбегнуць шматлікіх траўмаў, калі тлумачыць дзецям, што кідацца камянямі і іншымі вострымі прадметамі, гуляць з нажамі ці нажніцамі вельмі небяспечна.
Вострыя металічныя прадметы, іржавыя банкі могуць стаць крыніцай заражэння ран. Такіх прадметаў не павінна быць на дзіцячых гульнявых пляцоўках.
Удушша ад малых прадметаў
Маленькім дзецям не варта даваць ежу з маленькімі костачкамі або семкамі. За дзецьмі заўсёды трэба прыглядаць падчас ежы. Корміце дзіцяці здробненай ежай.
Кашаль, шумнае частае дыханне ці немагчымасць выдаваць гукі — гэта прыкметы праблем з дыханнем і, магчыма, удушша, якое можа прывесці да смерці. Варта пераканацца, што з дзіцем усё добра. Калі ў яго абцяжарана дыханне, нельга выключыць магчымасць траплення дробных прадметаў у дыхальныя шляхі дзіцяці, нават калі ніхто не бачыў, як дзіця клаў што-небудзь у рот.
Атручэнне бытавымі хімічнымі рэчывамі.
Атрутныя рэчывы, медыкаменты, Адбельвальнік, кіслоты і гаручае, напрыклад газа, ні ў якім разе нельга захоўваць у бутэльках для харчовых прадуктаў — дзеці могуць па памылцы выпіць іх. Такія рэчывы варта трымаць у шчыльна закрытых маркіраваных кантэйнерах, у месцах, недаступных дзецям.
Адбельвальнік, яды для пацукоў і насякомых, газа, кіслоты і шчолачныя растворы, іншыя атрутныя рэчывы могуць выклікаць цяжкае атручэнне, параза мозгу, слепату і смерць. Яд небяспечны не толькі пры заглынанні, але і пры ўдыху, кантакце са скурай, у вочы і нават на адзенне.
Лекі, прызначаныя для дарослых, могуць апынуцца смяротнымі для дзяцей. Медыкаменты дзіцяці трэба даваць толькі па прызначэнні лекара і ні ў якім разе не даваць яму лекі, прызначаныя для дарослых або дзяцей іншага ўзросту. Захоўваць медыкаменты неабходна ў месцах недаступных для дзяцей.
Няправільнае ўжыванне і перадазіроўка антыбіётыкаў могуць прывесці ў маленькіх дзяцей да глухаты.
Паражэнне электрычным токам
Дзеці могуць атрымаць сур’ёзныя пашкоджанні, уткнуўшы пальцы ці якія-небудзь прадметы ў электрычныя разеткі; іх неабходна зачыняць, каб прадухіліць паражэнне электрычным токам. Электрычныя драты павінны быць недаступныя дзецям — аголеныя правады ўяўляюць для іх асаблівую небяспеку.
Дарослыя павінны навучыць дзяцей правілам паводзін на вадзе і ні на хвіліну не пакідаць дзіця без нагляду паблізу вадаёмаў.
Дзеці могуць патануць менш чым за дзве хвіліны нават у невялікай колькасці вады, таму іх ніколі не варта пакідаць адных у вадзе або блізу вады.
Трэба зачыняць студні, ванны, вёдры з вадой.
Дзяцей трэба вучыць плаваць, пачынаючы з ранняга ўзросту.
Дзеці павінны ведаць, што нельга плаваць без нагляду дарослых.
Фізічнае развіццё дзіцяці мае істотнае значэнне ў папярэджанні траўмаў. Устаноўлена, што добра фізічна развітыя дзеці, спрытныя, з добрай каардынацыяй рухаў рэдка атрымліваюць траўмы. Таму неабходна надаваць значную ўвагу фізічным выхаванні дзяцей. Улічваючы, што часта крыніцай траўмы ў дзіцяці становіцца аднагодак, важна выхоўваць у дзяцей пачуццё гуманнасці, дабрыні да навакольных, у тым ліку іншым дзецям.
Асаблівае значэнне варта надаваць фарміраванні ў дзяцей навыкаў бяспечных паводзін, траўматалагічнай насцярожанасці. З гэтай мэтай магчыма правядзенне тэматычных гульняў і заняткаў, на якіх дзеці навучаюцца навыкам абыходжання з нажніцамі, іголкамі, іншымі бытавымі рэжучымі і вострымі прадметамі, правіламі зняцця са стала рондаляў з гарачай вадкасцю і іншым, абмяркоўваюцца апавяданні, карцінкі, на якіх паказаны якія-небудзь траўманебяспечныя сітуацыі з жыцця дзяцей.
Дарослыя прывыклі ставіцца да траўмы дзіцяці як да непрадбачаных выпадковаму няшчасця, у якім ніхто не вінаваты. Бацькі павінны добра ведаць праблему дзіцячага траўматызму, каб кожны з іх мог вырашыць, якія менавіта фактары ад яго залежаць і своечасова ўстараняць іх.
Будзьце здаровыя!